طرح قضاوت عملکرد P.J.D )
THE PERFORMANCE JUDJING DESIGN
هدف اصلی قضاوت عملکرد در راستای کسب مهارت می باشد و در این طرح فراگیران خود معیارهای قضاوت در مورد یک مهارت را به روشنی تدوین نموده و جوانب علمی و عملی آن را درک می کنند. در قضاوت عملکرد ، فراگیران معیارهای مناسب قضاوت در مورد یک مهارت عملی را مطالعه می کنند و سپس نمونه ی عملکرد و یا نمونه ی تولید شده ی فرد دیگری را مطابق آن معیارها ارزیابی می نمایند. در این صورت است که فراگیران از این معیارها شناخت عمیق تری کسب نموده و برای قضاوت در مورد عملکرد خویش از این معیارها استفاده می نمایند و و تعیین مکنند که چگونه می توانند در مهارت خاصی تبحر خود را افزایش دهند.
مطالعه ی نمونه هایی از عملکردها و تولیداتی که سطوح گوناگون مهارت را منعکس می کنند ، برای فراگیران این امکان را فراهم می نماید که بر اساس معیارهای تدوین شده مقایسه های گوناگونی انجام دهند. و با مشاهده نمومه کارهای دیگران و تشخیص درستی و نادرستی آن ها می توانند نتیجه کار خود را با دیگران مقایسه و ارزیابی کنند.
هر فراگیر فرایند انجام فعالیت های یکسانی را از طرف چندین نفر می بیند و به این ترتیب یادگیری سریعتر از زمانی است که دانش آموزان کار دیگران را نمی بینند. مثلا وقتی دانش آمزان اشتباهاتی که دیگران مرتکب می شوند را می بینند ، بهتر خواهند توانست از تکرار آن در اجرای خودشان اجتناب کنند.
چون اجرای این طرح مبتنی بر کارهای تیمی است تمامی اثرات مثبت کارهای گروهی مانند همبستگی هدفمند ، اعتماد به نفس و ... را نیز می توان در فراگیران ایجاد نمود.
نقاط ضعف :
انجام این طرح در برخی از دانش آموزان که توانایی درک نقد شدن را ندارند می تواند نا خوشایند باشد. انجام مراحل طرح زمان بر بوده و نیازمند دبیر با تجربه است تا بتواند اهداف رفتاری محتوی را به درستی درک کند و از سوی دیگر قدرت کلاس داری فراوانی داشته باشد و اهداف خود را در زمانبندی مشخص ارائه دهد.
کاربرد :
این طرح برای تدریس محتواهایی که جنبه ی آموزش مهارتی دارند مانند ( کارهای کارگاهی ، آزمایشگاهی ، نگارش انشاء و ... ) کاربرد دارد.
مراحل اجرای طرح :
1 – عمل فردی فراگیران :
از دانش آموزان خواسته می شود که یک نمونه از عملکرد خود را ارائه دهند . مثلا" انشایی بنویسند یا کار مهارتی و عملی دیگری را انجام دهند.
2 – کار تیمی :
الف – از دانش آموزان خواسته شود پس از انجام عملـــکرد فردی ، معیارهایی را که می توان به وسیله ی آن ها عملکردشان را مورد ارزیابی قرار داد به صورت گروهی تدوین کنند.
ب – این معیارها در مقایسه با استانداردها ؛ پالایش می شوند ( تیم ها معیارهای خود را با استاندارد های تدوین شده مقایسه می کنند و یک مجموعه معیار کاربردی و عملی ارائه می دهند. )
ج - از دانش آموزان خواسته می شود تا عملکرد فردی خود را با معیارهای گروهی تدوین شده ارزیابی کنند. ( یا اعضای هر تیم عملکرد فردی اعضای تیم خود را ارزیابی نماید.)
د - هر تیم نمونه های عملکرد همکارانش در تیم های دیگر را ارزیابی می کند . ( به هر تیم مجموعه ای از عملکرد یا تولیدات نمونه ، داده شده و هر عضو تیم مسئول یک نمونه بدون ذکر نام است. هر عضو تیم عملکردی را برایش تعیین شده ارائه داده در حالی که دیگر اعضاء مشاهده یا گوش می کنند و یاداشت بر می دارند. سپس اعضاء تیم در موردتطابق عملکرد با معیارها به بحث می پردازند تا نقاط قوت و ضعف عملکرد را به خوبی در یابند.
3 - ارزیابی پیشرفت و بالا بردن سطح مهارت ها:
دومین تکلیف عملی جهت کار فردی به فراگیران داده می شود که مشکل تر از تکلیف اولیه است . تیم با استفاده از مراحلی که قبلاگ در بخش " د " توضیح داده شد ، در باره دومین تاکلیف عملی قضاوت می کند . ( هر شخص فرصت این را دارد که از آموخته های خود برای بهتر انجام دادن تکلیف دوم استفادده کند.
* * * * *
اجرای این روش با توجه به وضعیت موجود : زمان محدود ، جمعیت زیاد کلاس ، کمبود وسایل و .....
- یک فعالیت مشترک برای همه گروه ها تعیین گردد.
- از گروه ها خواسته می شود تا عملکرد خود را ارائه دهند.
- به صورت گروهی معیارهایی را جهت ارزیابی فعالیت های گروهی خود تدوین کنند.
- معیارهای تدوین شده را در مقایسه با استاندارد ها پالایش کنند.
- هر گروه عملکرد گروههای دیگر را ارزیابی کند.
- هرگروه نقدی از عملکرد خود را دریافت نماید.
- گروه ها فرصت دارند از آموخته های خود جهت بهتر انجام دادن تکلیف دوم استفاده نمایند.
هیچ گاه به دانش آموزان ، زمانی که در حال آموختن هستند ، نمره ندهید.
کلمات کلیدی: الگوی فعال تدریس، کار تیمی
بومی سازی الگوهای فعال تدریس
الگوی اعضای تیم
یکی از مشکلات معلمان در نظام کنونی آموزشی این است . که بحث الگوهای فعال تدریس بر خلاف نام و عنوانش به صورت تئوری ارائه می شود. و ارتباط و سنخیتی با مصداق یابی از کتاب های درسی پایه های مختلف انجام نگرفته ، با توجه به این مسئولیت ، سعی شد تا بر همین اساس یکی از الگوهای فعال تدریس با مصداق از کتب درسی ارائه شود. تا معلم از نقش همه کاره و فراگیران از نقش تماشاچی ، به نوع الگوهای فعال معلم ، نقش راهنما ، خود بتواند آشکار نماید . بدین جهت یکی از الگوهای فعال تدریس تحت عنوان " اعضای تیم " ارائه می شود. با این امید که مفید و مورد قبول واقع شود. ان شاءالله
درس تاریخ کلاس سوم راهنمایی
مرحله اول : لازم است تا معلم دانش آموزان را گروه بندی نموده.
مرحله دوم و سوم هر قسمت از درس را به یک گروه داده و گروه ها را شماره بندی می کند.
گروه 1 : از سطر اول تا سطر 10
گروه 2: از سطر 11 تا سطر 25
گروه 3: از سطر 26 تا سطر 33
گروه 4 : از سطر 34 تا سطر آخر.
مرحله چهارم :
سژس دانش آموزان تک تک هر کدام قسمت تعیین شده را مطالعه می کند.
مرحله پنجم : دانش آموزان مطالب خود را تغییر می دهند و به بحث گروهی می پردازند.
به طور مثال:
گروه 1 شروع به مطالعه مطالب گروه 2 می کند.
گروه 2 شروع به مطالعه مطالب گروه 1 می کند.
گروه 3 شروع به مطالعه مطالب گروه 4 می کند.
گروه 4شروع به مطالعه مطالب گروه 3می کند.
مرحله ششم : دانش آموزان به گروه های اولیه خود باز می گردند و هر یک از دانش آموزان مطالب را تدریس می کند.
مرحله هفتم : ارزشیابی فراگیران
سئوالات آزمون
الف : صحیح غلط
1 : در قرون وسطای اروپا در راس مسیحیان کاتولیک بود. صحیح ? غلط ?
2 : پیشرفت علم و صنعت در اروپا باعث جنگ های مذهبی شد . صحیح ? غلط ?
3 : در قرون جدید اروپا آمریکاییها به استقلال رسیدند. صحیح ? غلط ?
ب : چهار گزینه ای
1 : تحولات مذهبی در قرون جدید اروپا باعث چه حادثه ای شد.
الف : پیدایش استعمار ب : پیشرفت علم ج : جنگ مذهبی د : ضعف دولت ها
ج: کوتاه پاسخ
1: اولین کشورهای استعمار گر در کدام شرکت ها بودند؟
2 : پروتستان ها به رهبری چه کسی قیام نمودند؟
مرحله هشتم :
کلید آزمون
صحیح غلط : 1 – صحیح 2 – غلط 3- صحیح
چهار گزینه ای : 1 – جنگ های مذهبی
کوتاه پاسخ : 1- اسپانیا ، پرتغال 2 – مارتین لوتر
مرحله نهم : مشخص کردن نمرات توسط معلم یا فراگیران
مرحله دهم : تفسیر نمرات توسط اعضای هر گروه
هر یک از دانش آموزان بررسی می کنند که دانش آموزان در جواب دهی به کدام سئوالات ضعیف بوده اند و در کدام سئوالات قوی بوده اند . وبدین جهت معلم می تواند تشخیص دهد که فراگیران آیا درس را خوب فرا گرفته اند ؟ یا خیر
مرحله یازدهم : توضیحات تکمیلی توسط معلم
به طور مثال برای این درس معلم می تواند کتاب " اصلاحگر کلیسا " که پیرامون زندگی مارتین لوتر است را معرفی کرده و تقسیم بندی تاریخ اروپا به قرون قدیم ، قرون وسطی و قرون جدید را بیان کنند.
کلمات کلیدی:
